Aan plannen maken voor de lange termijn doet Flávia da Silva Felício (39) niet. Maar één ding weet ze wel zeker: voorlopig blijft ze werken als operatieassistent in het OLVG in Amsterdam. Op haar werk zet zij zich actief in voor een duurzamer OK. (tekst: Femke van den Berg; foto: Ivonne Zijp)
Hoe zag je loopbaan er tot nu toe uit?
‘In 2004 verhuisde ik van Brazilië naar Nederland. Eerst moest ik natuurlijk de taal leren. Toen dat was gelukt, wilde ik gaan studeren. Maar wat? Daar was ik nog niet helemaal uit. Ik maakte een beroepskeuzetest en scoorde hoog op zorgberoepen. Daarop besloot ik de opleiding tot verpleegkundige te gaan volgen. In 2015 trad ik in dienst bij het OLVG, waar ik op de behandelkamers ging werken. Daar was ik betrokken bij kleine operaties, onder lokale anesthesie. Dat vond ik zó ontzettend leuk om te doen, dat ik mij graag verder wilde ontwikkelen in die richting. In 2017 ben ik de opleiding tot operatieassistent gaan doen. Sinds anderhalf jaar ben ik gediplomeerd.’
Van wie heb je het meest geleerd tijdens je opleiding?
‘Van mijn eerste werkbegeleider, die inmiddels met pensioen is. Hij was heel ervaren en rustig en gaf mij echt de tijd om te leren. Inmiddels ben ik zelf werkbegeleider en vind ik het belangrijk om studenten dit ook te gunnen.’
Wat vind je het leukste specialisme?
‘Traumachirurgie! Gelukkig sta ik daar vaak voor ingepland. Verder heb ik me opgegeven voor een opleiding voor cardiothoracale chirurgie; dat lijkt me ook interessant. Er is echter een wachtlijst, dus ik zal nog even geduld moeten hebben.’
Wat spreekt je aan in dit werk?
‘Heel veel. Ik ben geïnteresseerd in het functioneren van het menselijk lichaam, maar ook in techniek. Verder werk ik graag met mijn handen. En ik vind het heel belangrijk om mensen te kunnen helpen, de patiënt voorop te stellen. Op de OK komt dat allemaal samen. Bovendien is geen werkdag hetzelfde. Iedere fractuur is immers anders. Die afwisseling past bij mij.’
Hoe is de samenwerking met collega’s?
‘De medisch specialisten, operatieassistenten en anesthesiemedewerkers vormen samen een hecht team. Ik kan het goed met iedereen vinden. Met sommige collega’s trek ik ook buiten werktijd op. We gaan af en toe op vrijdag na werktijd samen wat drinken. En met twee collega’s, het dochtertje van een van hen en mijn eigen dochtertje ga ik in mei een paar dagen naar Italië om daar te suppen, een hobby van mij.’
Hoe heeft de coronapandemie je werk beïnvloed?
‘In het begin werden veel operaties uitgesteld. Toen ben ik op de ic gaan helpen. Nu de pandemie grotendeels achter de rug is, hebben we het erg druk met het inhalen van uitgestelde zorg. We hebben op de locatie West, waar ik werk, dertien operatiekamers. Er kunnen echter maar maximaal tien operatiekamers tegelijkertijd gebruikt worden. We hebben namelijk een groot tekort aan operatieassistenten en anesthesiemedewerkers. Gelukkig worden er veel nieuwe mensen opgeleid, maar het duurt natuurlijk even totdat die volledig inzetbaar zijn.’
Je was genomineerd voor de Young Professional Award voor jouw afstudeeronderzoek. Waar ging dat over en hoe kwam je op het idee?
‘Ik was op zoek naar een scriptieonderwerp met relevantie voor de praktijk. Toen hoorde ik van collega’s dat zij aan het kijken waren hoe de OK “groener” kon worden – ongeveer 20 tot 30 procent van het ziekenhuisafval is namelijk afkomstig uit de OK. Het onderwerp sprak me aan en ik besloot onderzoek te gaan doen naar het reduceren en recyclen van OK-afval. Mijn onderzoeksvraag luidde: in hoeverre kan de afvalstroom verduurzaamd worden binnen het operatiecomplex van OLVG West? Daar werd afval namelijk minimaal gescheiden; alleen het risico-afval werd apart ingezameld.’
Wat ontdekte je tijdens je onderzoek?
‘Uit de literatuur bleek dat schoon ziekenhuismateriaal gerecycled mag worden. Ik ontdekte dat een kwart van het OK-afval te classificeren valt als “schoon” afval. Het kan onderverdeeld worden in drie grote stromen: papier, plastic en het inpakmateriaal blue wrap – dat het grootste deel van de afvalstroom uitmaakt. We hebben dagelijks maar liefst twintig kilo blue wrap-afval, alleen al op locatie West! Dat wordt niet hergebruikt, maar verbrand.’
Heeft jouw onderzoek tot veranderingen in de praktijk geleid?
‘Ja. Zo zamelen we papier nu apart in voor recycling. Ook is het Green Team van de OK (zie kader), waar ik deel van uitmaak, inmiddels in gesprek met een afvalverwerkingsbedrijf over de mogelijkheden om plastic te recyclen. Dat blijkt niet zo eenvoudig, omdat er verschillende soorten plastic zijn, die je apart moet scheiden. Maar op de OK hebben we daar helaas niet de kennis en tijd voor. Dus we zoeken nog naar een goede oplossing hiervoor.
Verder bekijkt het Green Team, samen met een bedrijf, hoe blue wrap hergebruikt kan worden. Het is gemaakt van polypropyleen, een hard soort plastic. Het plan is om blue wrap in een speciale oven om te smelten tot compacte blokken. Van dat materiaal kunnen dan nieuwe producten voor de OK gemaakt worden.’
Wat doet het Green Team nog meer op het gebied van duurzaamheid?
‘Wij onderzoeken onder meer hoe we disposables kunnen vervangen door reusables. Ook zijn we begonnen met het gescheiden inzamelen van laryngoscoopbladen. Deze instrumenten worden gebruikt bij het intuberen van patiënten en bestaan uit verschillende soorten metalen. De leverancier bekijkt, samen met bedrijven, of de metalen apart terug te winnen zijn. Verder doen we nog een pilot met darmstaplers, waarbij de producent betrokken is. Deze darmstaplers worden nu ook apart ingezameld. Stap voor stap maken we zo de OK’s duurzamer.’
Kunnen andere ziekenhuizen ook iets leren van jouw bevindingen?
‘Zeker! Ze kunnen in mijn scriptie ideeën vinden om zelf met verduurzaming aan de slag te gaan. Er is best veel belangstelling van andere ziekenhuizen voor mijn onderzoek. Dat mijn scriptie zoveel collega’s in het hele land zou bereiken, had ik vooraf nooit kunnen bedenken. De publiciteit die de nominatie voor de Young Professional Award met zich meebracht heeft er waarschijnlijk aan bijgedragen dat mensen mij weten te vinden. En ook de activiteiten van het Green Team van het OLVG op social-mediakanalen.’
Ben je thuis ook bezig met duurzaamheid?
‘Natuurlijk. Ik rijd een elektrische auto, doe aan het scheiden van afval en mijn huis heeft zonnepanelen. Alle beetjes helpen, daarvan ben ik overtuigd. Als iedereen een steentje bijdraagt, kunnen we de wereld samen duurzamer maken.’
Wat doe je over tien jaar?
‘Dat weet ik nog niet. Ik vind dit vak ontzettend leuk en wil me er zeker verder in blijven ontwikkelen. Zo volg ik al regelmatig bijscholingen over traumachirurgie en orthopedie. Maar eigenlijk maak ik nooit plannen voor de lange termijn. Ik kijk gewoon welke kansen er op mijn pad komen. Tien jaar terug had ik ook niet durven dromen dat ik nu zo’n leuke baan zou hebben in een geweldig ziekenhuis!’
Over het Green Team OK
Green Teams werken aan verduurzaming in de zorg. Het Green Team OK van het OLVG richt zich hierbij specifiek op de operatiekamers. In team zitten medisch specialisten, kwaliteitsmedewerkers, operatieassistenten en anesthesiemedewerkers, van zowel de locatie OLVG West als de locatie Oost. Er zijn twee werkgroepen: Afval & Disposables en Medicatie & Energie.